سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری

سنجش تراکم استخوان چه کاربردی دارد؟

این روش تشخیصی بیشتر جهت افرادی که در معرض خطر ابتلا به استئوپروز یا پوکی استخوان هستند مورد استفاده قرار می گیرد.  پوکی استخوان در ابتدا هیچ علامتی ندارد ولی می تواند موجب افزایش احتمال خطر شکستگی استخوان شود.

از ابتدای تشکیل جنین به تدریج کلسیم در استخوان ها رسوب می کند و در زمان رسیدن به سن بلوغ و جوانی در بیست سالگی، استخوان ها کاملا متراکم می شوند.

ژنتیک و میزان فعالیت بدنی مهم ترین عامل تعیین تراکم استخوان هستند. بعد از این دو عامل میزان مصرف کلسیم و ویتامین D نیز در متراکم کردن استخوان موثر است. به عبارت دیگر افرادی که ورزش را در سنین کودکی شروع کنند و تغذیه پر از لبنیات داشته باشند، ذخیره بیشتری از استخوان متراکم را در ابتدای جوانی خواهند داشت.

پس از این که استخوان ها در سن جوانی متراکم شدند، شروع به پوک شدن می کنند. البته ورزش، مصرف کلسیم و ویتامین D  در میزان  کاهش تراکم استخوان، موثر هستند. به این ترتیب افراد که  ورزش منظم و مداوم را در برنامه روزانه خود دارند، هم استخوان های متراکم تری خواهند داشت و هم سیر پوک شدن استخوان در بدن آنها کند خواهد بود.

درمان پوکی استخوان زمانی انجام می شود که آزمایش سنجش تراکم استخوان نشان دهنده پوکی استخوان باشد.

پوکی استخوان در تمامی گروه های سنی ودر هر دو جنس زن و مرد مشاهده می شود اما با افزایش سن ، شدت و شیوع آن افزایش می یابد.

همچنیمن زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند و احتمال بروز پوکی استخوان در زمان یائسگی به شدت افزایش می یابد.

در شرایط زیر توصیه می شود که از تست دانسیتومتری استخوان یا سنجش تراکم استخوان استفاده شود:

• تمامی خانم های با سن 65 سال و بالاتر
• خانم های یائسه زیر 65 سال

• بیماری های غدد درون ریز، اختلالات خود ایمنی ،گوارشی و سرطان ها
• بروز شکستگی بعد از یک ضربه خفیف
• ایجاد قوز در کمر که معمولا به علت شکستگی های مکرر مهره ها ایجاد میشود.
• مصرف کورتون به مدت طولانی ( مصرف این دارو موجب پوکی استخوان میشود)
• قطع پریود های قاعدگی قبل از یائسگی به مدت بیش از یکسال
• تمامی آقایان 70 سال و بالاتر
• وجود بیماری های همراه با پوکی استخوان مانند روماتیسم مفصلی و یا بیماری سلیاک
• سابقه وجود شکستگی لگن دروالدین یا خانواده مادری
• کم بودن شدید وزن بصورتی که BMI کمتر از 19 باشد.

آیا تمام نواحی بدن را می توانیم با این روش چك كنیم؟

معمولاً برای سنجش تراکم استخوان دو ناحیه ی كمر و لگن مورد ارزیابی قرار می گیرد. تراکم استخوان در ناحیه کمر بیانگر وضعیت ترکم کل ستون فقرات می باشد . از سویی دیگر، سنجش تراکم سر استخوان ران( لگن) معیار خوبی جهت ارزیابی استقامت کل اندام تحتانی می باشد.

البته در برخی موارد سنجش تراکم استخوان از استخوان ساعد و همچنین کل بدن (whole body bone densitometry) نیز انجام می گردد.

بقیه نواحی بدن چطور؟

كلاً اگر در یكی از این نواحی، پوكی استخوان وجود داشته باشد، ما فرد را بیمار می دانیم، مخصوصاً اینكه شكستگی های نگران كننده بیشتر در این دو ناحیه است. ولی اگر كسی در این دو ناحیه پوكی نداشته باشد، نرمال به حساب می آید.

چگونه خود را برای انجام سنجش تراکم استخوان آماده نماییم:

• بیمار باید از 24 ساعت قبل ،از مصرف کلسیم و مکمل های آن خودداری کند.
• بیمار نباید طی 7روزگذشته هیچ گونه عکس رنگی باتزریق ماده کنتراست انجام داده باشد. زیرا داروی کنتراست میتواند درتراکم شما اختلال ایجاد کند.(سی تی اسکن با تزریق، ام آر آی با تزریق، عکس های فلوروسکوپی )
• بیمار باید لباس های گشاد و راحتی پوشیده و از پوشیدن لباس های دارای زیپ، بند فلزی وکمربند خودداری کند.
• در صورت بارداری یا شک به بارداری قبل از انجام به کارشناس اطلاع دهید.
• چرا تراکم سنجی استخوان آفرینش:
• ارزش تشخیصی تمام تکنیک های تصویربرداری شدیدا به کیفیت دستگاه و دانش و تجربه نیروی انسانی وابسته است. از این رو مرکز تصویربرداری آفرینش با بهره گیری از نیروی انسانی و پزشکان مجرب و دستگاه سنجش تراکم استخوان GE-Lunar آمریکا که مجهز به تکنیک های پیشرفته ذیل می باشد، تمام تلاش خود را جهت تسریع در تشخیص بیماری و بهبود فرایند درمان مراجعین عزیز می نماید.

ویژگی های منحصر به فرد دستگاه تراکم سنجی GE-Lunar:

• دستگاه مرجع تراکم سنجی استخوان
• میزان بسیار کم اشعه
• امکان ارزیابی تمامی بخش های بدن
• امکان ارزیابی کل بدن(Whole Body Bone Scan)