سونوگرافی چیست ؟

سونوگرافی تشخیصی که سونوگرافی یا سونوگرافی پزشکی نیز نامیده می شود، یک روش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای تولید تصاویری از ساختارهای درون بدن بیمار استفاده می کند. تصاویر می توانند اطلاعات ارزشمندی را برای تشخیص و هدایت درمان انواع بیماری ها و ناهنجاری ها ارائه دهند.

تصویر برداری سونوگرافی بیشتر جهت ارزیابی بافت نرم مورد استفاده قرار می گیرد. البته سونوگرافی نیز همچون سایر روش های تشخیصی دارای محدودیت هایی می باشد. امواج صوتی به خوبی در هوا یا استخوان حرکت نمی‌کنند، بنابراین سونوگرافی در تصویربرداری از قسمت‌هایی از بدن که دارای گاز هستند یا توسط استخوان پوشانده شده‌ اند( مانند ریه‌ها و مغز) مؤثر نیست. سونوگرافی همچنین ممکن است قادر به دیدن اشیایی نباشد که در اعماق بدن انسان قرار دارند. برای مشاهده این نواحی، پزشک شما ممکن است دیگرروش های تصویربرداری  مانند Scan CT یا MRI یا رادیوگرافی را توصیه کند.

اکثر معاینات اولتراسوند با استفاده از دستگاه سونوگرافی در خارج از بدن بیمار انجام می شود، اگر چه در برخی موارد از  یک دستگاه کوچک در داخل بدن بیمار نیز استفاده می شود.

همانطور که می دانیم در روش های تصویر برداری با اشعه ایکس مانند رادیوگرافی ساده یا سی تی اسکن بدن تحت تابش مقدار معینی از اشعه یونیزان قرار می گیرد ولی در سونوگرافی از اشعه ایکس استفاده نمی شود . امواج مورد استفاده در سونوگرافی از جنس امواج صوتی و در واقع صدا هستند که ضرری برای بدن ندارد این ها امواج فرا صوتی هستند و جنس آنها دقیقا مانند صدا است ولی به علت بالا بودن فرکانس آنها قابل شنیدن توسط گوش انسان نیستند با این حال خواص صوت و صدا دارند یعنی در برخورد با موانع منعکس می شوند
سونوگرافی روش تصویر برداری دردناکی نیست و در حین انجام آن بیمار احساس ناراحتی نمی کند .

کاربرد های سونوگرافی

انجام سونوگرافی جهت بررسی طیف گسترده ای از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد که در ادامه به چند مورد از شایعترین موارد اشاره می گردد:

ارزیابی بافت های شکم و لگن (کیسه صفرا ، کبد، طحال، آپاندیس و …)

ارزیابی بیماری ها و آناتومی رحم و تخمدان (رشد رحم یا فیبروم، کیست های تخمدان)

بررسی سلامت و وضعیت جنین و رحم در دوران بارداری

∗  تشخیص سنگ کلیه یا بیماری کلیوی

سنجش جریان خون و عروق (به ارزیابی عروق خون توسط دستگاه سونوگرافی اصطلاحا داپلر سونو گفته می شود. در این روش تشخیصی شدت  و وضعیت حرکت خون در عروق مورد ارزیابی قرار می گیرند. از این روش جهت تشخیص تنگی و گرفتگی عروق محیطی و واریس بصورت گسترده ای استفاده می شود).

بیوپسی تومور ( در این روش با استفاده از یک سوزن مخصوص بخشی از تومور جهت انجام تست های بالینی و آزمابشگاهی جدا می شود)

معاینه توده های سینه

بررسی غدد  (تیروئید، آدرنال و …)

ارزیابی دستگاه تناسلی

ارزیابی التهاب مفصل (سینوویت)

سونوگرافی

آیا سونوگرافی خطری دارد:

سونوگرافی تشخیصی یک روش بی خطر است که از امواج صوتی کم توان استفاده می کند. هیچ خطر شناخته شده ای برای سونوگرافی عنوان نشده است. چگونه خود را برای سونوگرافی آماده کنیم:قبل از شروع سونوگرافی، ممکن است از شما خواسته شود موارد زیر را انجام دهید:

لطفا قبل از مراجعه استحمام نمائید.

هر گونه جواهرات را از ناحیه مورد بررسی خارج نمائید.

برخی یا همه لباس‌هایتان را درآورید یا جای خود را تغییر دهید.

از شما خواسته می شود که روی میز معاینه دراز بکشید.علاوه بر این، جهت انجام برخی سونوگرافی های تخصصی، نیاز به آمادگی های خاصی می باشد. در صورتی که قصد انجام سونوگرافی دارید، می توانید لیست و نحوه آمادگی های تخصصی را از لینک زیر دانلود و مشاهده نمائید.

مشاهده آمادگی های سونوگرافی

نحوه انجام سونوگرافی:

معمولا جهت انجام سونوگرافی‌ها بیمار بایستی بر روی تخت معاینه که در مجاورت یک دستگاه سونوگرافی تعبیه شده است دراز بکشد. جهت انجام بهتر سونوگرافی، ناحیه مورد نظر به ژل مخصوص آغشته می گردد. این کار اثر مطلوبی بر کیفیت تصویر و در پی آن ارزش تشخیصی آن دارد. انجام پروسیجر سونوگرافی توسط یک دستگاه کوچک بنام پروب انجام می شود. پزشک رادیولوژیست با فشار و جابجایی این پروب بر روی پوست، اقدام به تصویربرداری می نماید. امکان دارد در برخی موارد بیمار نیاز به تغییر در وضعیت بدن خود و یا تنفس داشته باشد. در این شرایط بیمار بایستی با پزشک همکاری مناسبی داشته باشد.پس از انجام سونوگرافی، لوازم بهداشتی جهت پاک نمودن ژل سطح پوست در اختیار بیمار گذاشته می شود.گاهی اوقات، سونوگرافی در داخل بدن بیمار انجام می شود. در این مورد، پروب وارد بدن بیمار می گردد.

سونوگرافی ترانس رکتال:  این پروسیجر با قرار دادن یک مبدل مخصوص در رکتوم، تصاویری از پروستات ایجاد می کند.

سونوگرافی ترانس واژینال: یک مبدل مخصوص به آرامی وارد واژن  بیمار گردیده و تصویر برداری با کیفیت و رزولوشن بالا انجام می شود. هنگامی که معاینه بیمار کامل شد، رادیولوژیست تصاویر را تجزیه و تحلیل می کند و گزارشی را آماده می نماید. پزشک رادیولوژیست نتایج را جهت بررسی متخصص مربوطه در اختیار بیمار قرار خواهد داد.

 

آمادگی ها و نوبت دهی سونوگرافی : (برای دانلود کیلیک کنید)